De onwelriekende gleuvenbrigade. Zo noemde de al haast vergeten dichter en polemist Gerrit Komrij op 25 november 1981 feministes. En hij ging nog even verder in zijn wekelijkse column in NRC Handelsblad: pluimvee-getto, kruidenvrouwtjes uit de Oeral, schrijvende bezemstelen, zusters in de kakel-maar-raak-race.
Dezelfde krant roept 35 jaar later op tot een adverteerdersboycot van Geen Stijl. Hypocriet?
Geen Stijl beroept zich op de vrijheid van meningsuiting en op Gerard Reve. Schijnheilig!
Want waar Gerrit Komrij een eenling was (zelfs met de homo-scene wilde hij niet geïdentificeerd worden), is Geen Stijl een beweging. Een verbale knokploeg. Schelden doet geen pijn, hebben we geleerd. (Seksueel) geweld wel. En dreigen met geweld is net zozeer geweld.
Beste heren van Geen Stijl, de dames ondertekenaars hebben meer kwaliteit in hun pink, dan jullie in je… ach, laat ook maar.
En dan heb ik nog niet eens over Gerrit Komrij:
Het Moordcommando
1
Ineens stond daar het moordcommando klaar
Met sabels, helmen, schilden, enterhaken
En tanks—kortom, het hele repertoire—
Om alle dromen ongedaan te maken.Geen stedeling of hij werd gefouilleerd
Geen landsman of hem werd, indien verdacht,
De voering van zijn hersenpan gekeerd.
De kleinste droom werd door hen omgebracht.Niet één gedachtengang bleef onbespied.
Wel vluchtte er soms een, maar ze volhardden.
Ze bliezen zelfs met staven dynamiet
Het einde van de regenboog aan flarden.2
Wat een armzalig boeltje bleek hun buit
Na de eerste ronde van dat vuurgevecht.
Wat was geveld had, zonder lont of kruit,
Het loodje evengoed vanzelf gelegd.Één droomflard, zei men, kneep er tussenuit
Met nog een beetje flair en energie.
Het leek me sterk. Een onderkruiper die
Zich had vermomd, vast, in een dromenhuid.Een intrigant die, straks, in vredestijd
Profijt zou slaan uit wat was uitgeteld.
Vlug heb ik, uit een soort menslievendheid,
Me bij het moordcommando aangemeld.
Uit: Gerrit Komrij, De nachtmerrie (1990).
Hallo Jan-Willem,
Ik was even aan het googlen op Komrij en kwam toen bij je tekst en de citaten. Ik bespeur een zeker kritiek op bijvoorbeeld GeenStijl en Cliteur waar ik me wel iets bij kan voorstellen. En alles waar kritiek of vragen bij de plaatsen zijn is interessant of zelfs nodig om aandacht aan te besteden. De sterker en strenger wordende invloed van de politieke Islam bijvoorbeeld zou soms best een bezorgde tweet of blogartikel verdienen. Maak jij je over deze sterke en succesvolle politieke ontwikkeling ook zorgen en zo ja, uit je deze zorgen dan ook. En zo nee, hoe komt het dat je allerlei subtiele verschijnselen wel opmerkt, en dit minder subtiele maar bedreigende verschijnsel niet?
Bedankt,
Francine
Beste Francine,
Dank je wel voor je reactie.
Ik herken je zorgen over de politieke islam. Bijvoorbeeld voor vrouwen in Iran die zonder hijab de straat op willen. Of mensen die zich aan het geloof en de daarbij behorende regels willen onttrekken.
In het algemeen maak ik me zorgen over intolerante politieke stromingen. Vrijheid en democratie leken de norm te zijn, maar totalitaire denkbeelden winnen steeds meer terrein. In Iran en Saoedi-Arabië. In Venezuela en Noord-Korea. In Rusland en Hongarije. In de Verenigde Staten en Brazilië.
Meer nog maak ik me zorgen over het klimaat. Snel ingrijpen is noodzakelijk. Ik heb grote twijfel of dat gaat lukken. Want ingrijpen is tegen onze natuur, want we moeten er onze individuele belangen voor opzij zetten.
Het meeste zorgen maak ik me echter over de combinatie van de dreigende ecologische en politieke oververhitting. Want hoe sterker het totalitarisme wordt, hoe kleiner de kans dat we de leefomgeving gaan redden. Het totalitarisme gaat enkel voor het eigen belang. En het kent geen waarde toe aan wetenschappelijke kennis, omdat het het eigen gelijk boven alles stelt.
Zonder iets af te willen doen aan de nare kanten van de politieke islam, is het dus niet waar ik met het meeste zorgen over maak.
Met vriendelijke groet, Jan-Willem Swane