Onlangs tekende de Inspectie van het Onderwijs de Direct Duidelijk Deal. Daarin belooft de inspectie dat ze haar teksten zo toegankelijk mogelijk zal maken. Daarom kon ik, als medewerker van de inspectie, een B1-cursus volgen bij Bureau Taal.
B1 is het taalniveau dat 80 procent van de volwassenen begrijpt. Geoefende taalgebruikers schrijven meestal uit zich zelf op een hoger taalniveau: B2 of zelfs C1. Dat is een probleem. B2 wordt namelijk maar door 40 procent van de volwassenen begrepen en C1 zelfs maar door 20 procent. Geoefende taalgebruikers moeten moeite doen om een tekst te schrijven die voor de meeste mensen te begrijpen is.
Eigenlijk vond ik B1 maar niks?
Waarom deed ik mee? Eigenlijk uit nieuwsgierigheid. Omdat ik niet zo enthousiast was over B1. Word je niet gedwongen om heel veel details op te offeren? En worden we van B1 niet steeds dommer?
We volgden een paar korte bijeenkomsten en maakten thuis opdrachten. Ik was niet meteen enthousiast. Ik was bang dat B1-schrijven zou voelen als een keurslijf. Maar er gebeurde iets anders. Ik werd uitgedaagd om beter te bedenken wat ik echt bedoelde.
Wil iedere tekst je iets laten doen?
De training begon met een stelling waar ik het niet mee eens was. Namelijk: iedere tekst is bedoeld om de lezer iets te laten doen. Schrijf je dat niet begrijpelijk op? Dan zal de lezer niet doen wat je hebt voorgesteld. Of het fout doen.
De cursusleider moest haar best doen om de stelling te verdedigen. De lezer overtuigen om iets niets te doen zou er ook onder vallen. Of de lezer helpen om in de toekomst iets te doen. Het voelde gekunsteld aan.
Een dag later bedacht ik hoe de stelling wel klopt voor mij. Wil je dat de lezer iets doet nadat hij je tekst gelezen heeft? Dan moet je begrijpelijk schrijven. Dus in B1. Wil je iets anders bereiken. Bijvoorbeeld de lezer ontroeren? Laten genieten van mooie zinsconstructies? Dan is B1 misschien wel minder geschikt.
Gaat het om de regeltjes of om de houding?
Er volgden allemaal regels. Ik kende ze bijna allemaal.
- Bedenken wie de lezer is.
- Wat je met je tekst wil bereiken.
- Met het belangrijkste beginnen. (Vaak dat wat je de lezer wil laten doen).
- Korte zinnen schrijven met maar 1 boodschap erin.
- Woorden gebruiken die veel voorkomen.
Het lijken simpele regels. Waarom is het dan zo lastig om ze toe te passen?
Volgens mij is B1 zo lastig, omdat je de zinnen anders moet opschrijven dan ze in je hoofd opkomen. Een voorbeeld. Als ik een voorwaarde wil uitdrukken, dan plopt er meestal een ‘als-dan-constructie’ in mijn hoofd op. Bij B1 moet ik daarna een vertaalslag maken. De voorgaande constructie wordt dan het volgende. Wil ik een voorwaarde uitdrukken? Vaak komt er dan een ‘als-dan-constructie’ in mijn hoofd op.
B1-schrijven is dus vooral bewuster schrijven. Eerst nadenken wat je wil zeggen. En dan kritisch kijken naar de zinnen die in je opkomen. Dat moet je oefenen, zodat het een tweede natuur wordt.
Ik ontdekte dat B1 het schrijven leuker maakt, uitdagender. Omdat B1 niet zegt wat er allemaal niet mag, maar je meer mogelijkheden geeft.
Altijd B1
Ik heb geprobeerd om dit blog in B1 te schrijven. Blijf ik dat doen? Ik denk het niet. Want soms vind ik het niet passen bij wat ik met mijn berichten wil bereiken.
Is er dan toch wat veranderd? Ik denk dat B1 mijn uitgangpunt wordt. En dat ik soms bewust zal kiezen om ervan af te wijken. Daarmee heeft de B1-scholing mijn repertoire vergroot. Want schrijven is niet alles wat in je opkomt op het papier laten stromen. Het wordt pas leuk als je keuzes maakt.
Laat een antwoord achter aan JanWillemSwane Reactie annuleren