Jan-Willem Swane

Raisonanz

  • Welke boeken vond ik het mooist in 2009?

    Een boek dat bijna vernietigd was door de autoriteiten. Geeft een zeer rijk beeld van de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. Al bij het lezen heb je het gevoel dat je het nog eens wil lezen.

    Beschouwend werk, waarbij ik vooral De laatste restjes tropisch Nederland interessant vindt. Hierin wordt zowel over Hermans als over Suriname en de Antillen veel duidelijk.

    Roman die laat zien hoe taal een intstrument is om een werkkamp te overleven.

    Geeft inzicht hoe je met rede van het geloof, in dit geval het communisme, af kunt komen.

    Brengen mensen zichzelf te gronde, of kunnen ze niet anders door de krachten van de samenleving?

    Dit boek beschrijft op fascinerende wijze Moskou twintig jaar na de revolutie. Hoop op een glorieuze toekomst en de terreur blijken nauw verbonden. Want als het land logischer wijze op weg is naar wereldleiderschap op alle terreinen kan aan iedere tegenslag alleen (door het buitenland gevoede) sabotage aan ten grondslag liggen.

    De werdegang van ABN Amro, waarbij vooral de psychologische compentent indruk maakt.

    De DDR als reageerbuis.

    De grote novelles van Toergenjew (met onder andere Roedin en Vaders en zonen). Puur vertellen.

    Dit boek doet je begrijpen hoe infrastructurele keuzes in de negentiende eeuw nog steeds doorwerken.

  • Kerstmis 2009

    Kerstmis 2009

  • Pseudo

    De lakmoesproef tussen pseudo-wetenschap en wetenschap: pseudo-wetenschap blijft nooit ‘t antwoord schuldig.

  • Traditie (2)

    Traditie is een richtingenstrijd.

    Veelal wordt gedacht dat de traditie dingen doorgeeft aan het nageslacht.

    Het is echter het nageslacht dat inspiratie haalt uit het verleden. En dan spreekt over ‘joods-christelijke traditie’ of ‘traditie van tolerantie’ of welke zelf-gecreëerde en geëtiketteerde traditie dan ook.

    Omdat ieder nageslacht zich een andere traditie kan bouwen, zijn tradities van nature instabiel.

    Is dit waar Het Bureau van Voskuil over gaat?

  • Traditie (1)

    “Nederland staat in een joods-christelijke traditie” hoor je veel. Een christelijke traditie, daar is iets voor te zeggen. Maar een joodse traditie? Een groot deel van de Nederlandse geschiedenis werden joden aan de rand van de samenleving gehouden, ook door de krachten van het anti-semitisme. Joodse invloeden in de Nederlandse cultuur beperken zich grotendeels tot wat jiddische woorden. Natuurlijk zijn er joodse individuen die een belangrijke rol in de Nederlandse cultuur hebben gespeeld. Maar dan wel op persoonlijke titel en veelal vanuit een geassimileerde positie.

    Of wordt er bedoeld dat het christendom weer joodse wortels heeft? Dat is zo, maar dan is er net zo goed te spreken over Aramese, Griekse en Romeinse traditie.

    Volgens mij is er wat anders aan de hand. De samentrekking ‘joods-christelijke traditie’ wordt veelal gebruikt in een tegenwicht aan islamitische krachten. Een puur verwerpen van een andere bevolkingsgroep vanwege haar afkomst en religie roept in Nederland al snel herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog op en de jodenvervolging in het bijzonder. Door gebruik te maken van de term ‘joods-christelijke traditie’ wordt dat verwijt onschadelijk gemaakt.

  • Karel van het Reve in: Marius wil niet in Joegoslavië wonen (Verzameld Werk 3, p. 311).

    Geloof en wetenschap gaan niet samen als zij zich op hetzelfde object richten.

  • Lijkt me een zeer interessant boek. Achterliggende gedachte (voor zover ik het nu begrijp): vul niet in wat je zoekt maar wat je verwacht te vinden.

    De Google Code door Henk van Ess

  • Met alle teksten van Kafka in het Duits.

    The Kafka Project

  • http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=7847636&server=vimeo.com&show_title=1&show_byline

    http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=7847636&server=vimeo.com&show_title=1&show_byline=0&show_portrait=0&color=f0000c&fullscreen=1

    Ex-fotograaf Hans Aarsman bij TEDxAmsterdam: “If you happen to like beautiful photographs, you probably won’t like what I have to say.”

  • Filmrecensie: Angela’s ashes

    Het verhaal biedt veel dramatische aanknopingspunten, de acteurs zijn goed, de beelden zijn mooi. Toch is Angela’s ashes van Alan Parker niet geslaagd. Met alle moeite die er voor de film genomen zijn, zoals de herbouw van de krotten van Limerick, is ergens het hart verloren gegaan. Het levert een film op die druilerig is als de West-Ierse plaats waar hij zich afspeelt en waarvan alle ellende de kijker koud laat.

    Het gelijknamige boek van Frank McCourt was een aantal jaren geleden een bestseller. Het verhaalde semi-autobiografisch van zijn jeugd. Hoe hij met zijn ouders in 1935 terugging van New York naar Ierland op de vlucht voor de armoede om in nog grotere misère te belanden. Hoe drie van zijn broertjes en zusjes overleden, hoe zijn vader het geld, als hij eens een keer een baan had, verdronk, hoe zijn moeder zich moest verlagen om het gezin te redden.

    Resten van het boek zijn te horen in de voice over die op ironische wijze commentaar geeft op de gebeurtenissen. Op die momenten wordt het schrijnend duidelijk waar het in de film misgaat. De beelden ontberen de afstandelijkheid, waardoor iedere subtiliteit verdwijnt. Erger nog is dat de film na het eerste halfuur voorspelbaar wordt. Ellende wordt op ellende gestapeld en de karakters volgen netjes het pad dat voor ze uitgezet is.

    Emily Watson en Robert Carlyle, die de ouders spelen, doen duidelijk hun best, maar hun rollen zijn zo stereotiep dat zelfs hun spel gaat vervelen. Interessanter zijn de rollen van de verschillende kindacteurs, bijvoorbeeld Ciaran Owens, de middelste van de drie jongens die Frank spelen. Als de film ontroert, dan is het waar bij hen de vroegwijsheid doorbreekt.

    Wat geldt voor de karakters gaat in nog sterkere mate op voor de vormgeving: er is geen ontwikkeling. Limerick is vies, het regent er altijd en het wordt voortdurend in een romantische blauwe waas weergegeven. Hoe mooi de plaatjes ook zijn, vroeg of laat gaan ze vervelen. De sentimentele muziek van John Williams maakt het er niet beter op.

    Angela’s ashes is een film zonder karakter. Parker meent dat mooi gefotografeerde gebeurtenissen voldoende zijn om een boeiend verhaal te vertellen, maar hij vergeet er wat mee te doen. Hij neemt geen afstand, maar kruipt ook niet onder de huid van de personages, zoals Neil Jordan bijvoorbeeld deed in The butcher boy. Hij levert noch sociaal, noch psychologisch commentaar. Wat rest komt over als gezeur over een arme jeugd. Dat kan nooit de bedoeling zijn geweest.

    • Cijfer (0-10): 5