- Isolation (Willem van Ewijk / Nieuwsbrief The European) 📰
De isolatie waar we ons in bevinden om besmetting tegen te gaan, is niet zo bijzonder als we wel denken. - Dries van Agt 90 – Eigenzinnig politicus, paradijsvogel (Podcast Betrouwbare Bronnen) 📻
Ik was elf toen Van Agt premier werd. Politiek inzicht moest nog komen, dus ik zag vooral die rare snuiter. Betrouwbare bronnen heeft mijn beeld bijgesteld. - Nieuwe online colleges postkoloniale Nederlandse literatuur voor publiek toegankelijk (Neerlandistiek) 💻
Ik heb me aangemeld voor deze collegereeks Caraïbische dromen van Michiel van Kempen. Dat is dan weer gemakkelijker als je continu thuiswerkt.
Maandag 1 februari 2021 – een lees- en luisterlijst
- Strategie, varianten, en vaccinvragen (Marc Bonten / Podcast Signaalwaarden) 📻
Een nieuwe podcast over de corona-epidemie. Aflevering 2 is een zeer inzichtvol geprek met OMT-lid Prof. Marc Bonten. - Dit is de schrijfster naar wie heel Frankrijk luistert (Pieter van den Blink / Vrij Nederland) 📰
De eigenzinnige Leila Slimani. Haar voorlaatste, Een zachte hand, vond ik ijzingwekkend goed. - Why Are There No Biographies of Xi Jinping? (Jeffrey Wasserstrom / The Atlantic) 📰
We weten eigenlijk niets van hem, en hij is de machtigste man ter wereld. Misschien juist daardoor?
Zondag 31 januari 2021 – een lees- en luisterlijst
- Hoe kunnen ouders hun kinderen thuis Nederlands geven? (Martin Bootsma / De Taalstaat) 📻
Onderwijs gaat in hele kleine stapjes, dus maak ze als ouder niet te groot. En samen lezen helpt altijd. - Lotte Lentes leest Marja Pruis (Het Verblijf) 📻
‘Wie de lente leeft’. Een mooi essay van Marja Pruis, goed voorgelezen door Lotte Lentes. - A Vast Web of Vengeance (Kahsmir Hill / The New York Times) 📰
Hoe je wraakslachtoffer kunt worden op het internet. Een gruwelverhaal. - ‘The perfect target’: Russia cultivated Trump as asset for 40 years – ex-KGB spy (David Smith / The Guardian) 📰
Het verhaal over Trump is nog lang niet af. - Herman de Coninck (Micha Wertheim / OVT) 💻
Nu iedereen zich uitspreekt voor later selecteren in het onderwijs, is dit geluid extra interessant.
(Aanvankelijk klopt de link naar het optreden van Martin Bootsma in De Taalstaat niet. Dat heb ik hersteld.)
Vrijdag 29 januari 2021 – een leeslijst
- Avondklokrellen: ook zonder geweld celstraf (Chris Klomp).
Maar ik deed toch niks? Toch straf! De rechtbankjournalist legt uit hoe dat kan. En verbaast zich erover waarom sommigen de dans ontspringen. - ‘Hou vol. Vat moed. Want het komt goed’: onze huisdichter steekt u een hart onder de riem (Stijn De Paepe / De Morgen).
Voor als je het even nodig hebt. - YInMn Blue, the First Shade of Blue Discovered in 200 Years, Now Available for Artists (Open Culture).
In de meeste culuren schijnt blauw de laatste kleur te zijn die een naam krijgt. Waarschijnlijk omdat het zo moeilijk te maken is.
Donderdag 28 januari 2021 – de leeslijst
- Weekend (Sander de Hosson / Carend).
Hoe mooi is de zorg als je buiten de lijnen kleurt? - De Grote Vriendelijke Podcast met Jan Terlouw.
De kinderboekenpodcast met en over de klassieke kinderboekenauteur. - Dekoloniseer Pippi Langkous in de klas, niet in de bib (Kris van den Branden / Duurzaam onderwijs).
Wat te doen met kinderboeken met ideeën uit een andere tijd? Je moet ze niet kuisen, maar juist gebruiken om beter te leren lezen, betoogt deze hoogeleraar taalkunde uit Leuven. - Wappies, nee reltuig (Ewoud Sanders / Instituut voor de Nederlandse Taal).
25 jaar schreef Ewoud Sanders voor NRC. Gelukkig heeft hij bij het INT een nieuw huis gevonden. Nu weet ik ten minste wie ik ‘wappie’ eerder heb horen gebruiken.
De Sobibor Tapes
“Er is nog meer, maar niet alles kan onder woorden worden gebracht.”
Met deze woorden sluit de documentaire De Sobibor Tapes – De Vergeten Interviews Van Jules Schelvis af. Uitgesproken door een van de weinige overlevenden van het vernietigingskamp. Na een uur kijken besef je: ik heb gehoord wat er gebeurd is, maar ik zal het nooit echt weten.
Dat we het te zien en te horen krijgen is al bijzonder. Jules Schelvis besloot begin jaren tachtig 12 overlevenden van het kamp te interviewen met behulp van een van de eerste consumenten-videocamera’s. Maar de documentaire die hij voor ogen had, kwam nooit van de grond en de opnames verdwenen in het archief van het NIOD. Veertig jaar later kwamen ze weer te voorschijn. Piet de Blaauw maakte een nieuwe documentaire, die zowel gaat over het kamp (en de opstand), als over Jules Schelvis en zijn project.
Schelvis is maar twee uur in Sobibor geweest. Het waren de twee beslissende uren van zijn leven. Hij arriveerde er met zijn vrouw Rachel en haar ouders. Zij werden onmiddellijk in de gaskamer vermoord; hij werd tewerkgesteld in een ander kamp en overleefde de Shoah.
Veel van de geïnterviewden vertellen over dat moment: dat tot hen doordrong dat hun naasten vermoord waren. Stuk voor stuk wensten ze dat ze ook omgekomen waren. Maar ze leefden door. Om te getuigen. Ze wisten dat de nazi’s geen sporen hadden willen achterlaten van hun misdaden. Maar zíj konden de sporen laten zien. Blijven leven was hun beste verzet.
Duiden hierop de slotwoorden van de documentaire? Is dit wat niet onder woorden gebracht kan worden? De verscheurende tegenstelling tussen doorleven en vertellen aan de ene kant, en het blijvende gevoel dat je dat ene moment waarop het leven tot stilstand kwam, niet overleefd had willen hebben?
Of zoals Schelvis’ naaste medewerker Jetje Manheim vertelt:“Jules heeft heel lang kunnen leven met Sobibor. Tot een jaar voor zijn dood. Toen begon het hem in te halen.”
Er komen de laatste tijd veel vergelijkingen tussen de huidige corona-tijd en de oorlog voorbij. Het verhaal, en het lijden, van Schelvis en de zijnen maakt deze woorden onverdraaglijk.
Dus kijk en hou het verhaal levend.
De leeslijst van woensdag 27 januari 2021
- De Sobibor Tapes – De Vergeten Interviews Van Jules Schelvis (Helmut Boeijen – Docupdate).
Begin jaren tachtig interviewde Jules Schelvis 12 medeoverlevenden van Sobibor. De tapes verdwenen. Nu is er eindelijk een documentaire van gemaakt. Vanavond (27/1) om 20:30 uur op NPO 2. - The long history of Japan’s tidying up (Hiroko Yoda / The New Yorker).
Er is niets nieuws onder de zon met Marie Kondo. Japanners zijn al eeuwen gespitst op een opgeruimd huis. Anders gaat het huisraad spoken. - Watch Amanda Gorman Read “The Hill We Climb,” “Making Mountains As We Run,” “Fury and Faith,” and More (Open Culture).
Met de nadruk op ‘watch’, want de jonge dichteres, die zo’n indruk maakte bij de inauguratie van Joe Biden, schrijft bovenal choreografieën voor twee handen en een stem.
De leeslijst van dinsdag 26 januari 2021
- Kansenongelijkheid is niet alleen een probleem van de Randstad (Interview met Inge de Wolf, hoogleraar en onderwijsinspecteur / HUMAN).
Dat de onderadvisering niet gezien wordt, is misschien wel het meest schokkend. - Sorry Scotland, haggis is actually English (Emma Irving / 1843 Magazine).
Armoede maakte het tot het nationale Schotse gerecht. - De boerenacties als basis voor dit protest (Tom-Jan Meeus / NRC).
Het geweld komt niet uit de lucht vallen. - Waarom obers zelden opscheppen (Marc van Oostendorp / Neerlandistiek).
Communicatie als evenwichtsspel tussen warmte en competentie. - The Faces by Tove Ditlevsen review – a tortured life turned into art (John Self / The Guardian).
De autobiografische trilogie van Tove Ditlevsen was een van de literaire sensaties van het afgelopen jaar. Een al even aangrijpende roman van haar is nu in het Engels vertaald.
De leeslijst van maandag 25 januari 2021
Nu ik amper meer actief ben op Twitter, ga ik iets anders doen. In plaats van al het interessants wat voorbijkomt meteen te retweeten, spaar ik boeiend leesvoer op voor een dagelijks(?) overzichtje. Klassiek webloggen dus.
- MoM | PUS, PAS, PES (Jona Lendering / Mainzer Beobachter)
Over wetenschapscommunicatie. Van Public Understanding of Science via Public Awareness for Science naar Public Engagement with Science. Inclusief een lofzang op het wetenschappelijke weblog. - Waarom werd Trumps wangedrag niet afgestraft door kiezers? (Erika van Elsas / Stuk Rood Vlees)
Wat politieke schandalen doen met het vertrouwen in politici en instituties. - Leerkracht Meta leerde van Sarah dat je soms leerlingen het voordeel van de twijfel moet durven geven (Rik Kuiper / de Volkskrant)
Hoe belangrijk een weloverwogen schooladvies is. In de serie Die ene leerling. - Nederland in tweeën (Marc van Oostendorp / Neerlandistiek)
Het eerste gedicht van Lieke Marsman als nieuwe Dichter des Vaderlands begint strak en loopt daarna uit de pas.
Link: Coen Peppelenbos over dichten voor het volk
De een vond het optreden van Amanda Gorman bij Bidens inauguratie prachtig, de ander liet het koud.
Coen Peppelenbos zet het op het literaire weblog Tzum in een kader, en vergelijkt het met John Ewbank en onze dichters des vaderland (waaronder de pas aangetreden Lieke Marsman). Interessant betoog, waarbij hij wel grotendeels voorbijgaat aan het verschil tussen poëzie voor het oog en voor het oor.
Column: Coen Peppelenbos – De kracht van clichés – Tzum.info